Projekat IRIS okupio je više od 50 ljudi iz pet zemalja na Sinjajevini i obližnjem Kolašinu između 19. i 21. oktobra 2023. godine. Italijanski univerzitet je tokom više od tri godine Đenova (Italija), Francuski nacionalni savjet za naučna istraživanja (CNRS), Univerzitet u Tuluzu (Francuska), Univerzitet u Granadi (Španija), Univerzitet u Daramu (Ujedinjeno Kraljevstvo) i Univerzitet Crne Gore, između ostalih, radili su zajedno u istraživanju o ruralnom nasleđu i održivim praksama planinskih predjela u Evropi, uključujući dobra, stočarstvo i Sinjajevinu, zbog njenog jedinstvenog i izuzetnog prirodnog i kulturnog nasleđa.

 

 Konferencija je obuhvatila posjetu ključnim lokalitetima Sinjajevinske visoravni, uključujući i srce vojnog terena. Zatim je uslijedila cjelodnevna radionica posvećena isključivo Sinjajevini uz prisustvo preko 20 međunarodnih naučnika, te blizu 30 javnih službenika, političkih predstavnika i članova nevladinih organizacija, kao i otvaranje izložbe „Budućnost kroz tradiciju“. Članovi IRIS-a u posjeti Sinjajevini Pablo Domingez, viši istraživač za antropologiju životne sredine u CNRS (Francuska) i koorganizator konferencija, izjavio je da je „NAUKA – velikim slovima – došla da proučava i javno reafirmiše prirodne i kulturne vrijednosti Sinjajevine, pri čemu je potpuno svjestan da je pod ozbiljnom prijetnjom vojnog terena, kao i mogućeg budućeg masovnog turizma poput susjednog Durmitora”. Sinjajevina je jedno od poslednjih mijesta u Evropi gdje tradicionalna ekološka poljoprivreda nastavlja da postoji u ravnoteži sa životnom sredinom, i posjeduje neke od najneobičnijih kulinarskih proizvoda, koji imaju izvanredan kvalitet, a istovremeno obezbjeđuju prošireni biodiverzitet koji je u direktnoj zavisnosti od nje. Sa svoje strane, Milan Sekulović, predsjednik Građanske inicijative „Sačuvajmo Sinjajevinu“, član ILC-a i domaćin konferencija, takođe je rekao da je za njih veoma simbolična činjenica da se konferencija obilježava tačno tri godine od početka logora otpora koji je prekinuo vojne vježbe na Sinjajevini 2020. godine i koji od tada nije dozvolio da se na ovu teritoriju ispusti bilo kakva municija. Konferencije i terenske posjete su takođe bile prilika za različite međunarodne zainteresovane strane da iz prve ruke otkriju biodiverzitet, pejzaž i ljudska vrijednost regiona. Štaviše, Frančeska Paseti, predsjedavajuća Evrope za Međunarodnu godinu pašnjaka i stočara UN-a, istakla je svoju namjeru da promoviše Crnu Goru „u pridruživanju UNESCO-ovoj deklaraciji o nomadskom načinu života kao dijelu njene Liste nematerijalnog kulturnog naslijeđa i zaštiti Sinjajevine“.

Originalni tekst dostupan na linku: https://emena.landcoalition.org/en/newsroom/sinjajevina-montenegro-at-the-core-of-protection-and-promotion-of-european-mountain-landscapes/